TCK 226 Müstehcenlik Suçu ve Cezası: Çocukları Koruma, İnternet ve Yayın Sorumluluğu | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
İfade, sanat ve bilim özgürlüğü, modern toplumun temel taşlarıdır. Ancak bu özgürlükler, özellikle toplumun en hassas kesimi olan çocukların korunması ve genel ahlakın gereklilikleri söz konusu olduğunda, belirli sınırlarla dengelenir. Türk Ceza Kanunu, bu dengeyi kurmak amacıyla, 226. maddesinde "Müstehcenlik" suçunu, "Genel Ahlaka Karşı Suçlar" bölümünde, son derece detaylı ve çok katmanlı bir yapıda düzenlemiştir. Bu madde, bir yandan çocukları müstehcen içeriklerden ve cinsel sömürüden korumayı hedeflerken, diğer yandan bilimsel, sanatsal ve edebi eserler için önemli bir istisna tanıyarak ifade özgürlüğünü güvence altına almayı amaçlar.
Bu makalede, TCK 226'da düzenlenen bu karmaşık suçu, çocukları korumaya yönelik özel hükümlerden, genel olarak müstehcen yayın yapmaya, en ağır hali olan çocuk pornografisinden, şiddet ve doğal olmayan cinsel davranışları içeren ürünlerin ticaretine kadar tüm yönleriyle ele alacağız. İnternetin ve sosyal medyanın yaygınlaşmasıyla, müstehcen içeriğe erişimin ve bu içeriğin yayılmasının kolaylaştığı günümüzde, Bursa gibi büyük bir şehirde yaşayan ebeveynlerin, eğitimcilerin, yayıncıların ve tüm vatandaşların bu hukuki düzenlemeyi bilmesi büyük önem taşımaktadır. Bu makale, Bursa'nın 17 ilçesindeki herkes için bir rehber niteliğindedir.
BÖLÜM 1: MÜSTEHCENLİK SUÇUNUN TEMEL HALLERİ
a) "Müstehcenlik" Kavramı ve Suçun Amacı
Kanunda "müstehcenliğin" net bir tanımı yoktur. Yargıtay, bir içeriğin müstehcen olup olmadığını, "toplumun ortalama edep, ar ve haya duygularını, utanma ve edep hislerini" incitip incitmediğine göre, her somut olayın özelliğine bakarak belirler. Suçun temel amacı, bireyleri ve özellikle çocukları, rızaları dışında cinsel içeriklere maruz kalmaktan korumak ve toplumun genel ahlak anlayışını güvence altına almaktır.
b) Çocukları Korumaya Yönelik Müstehcenlik Suçları (TCK 226/1)
Bu fıkra, çocukların müstehcen ürünlerle temasını engellemeyi amaçlayan altı farklı eylemi cezalandırır:
- Bir çocuğa müstehcen ürünleri vermek, göstermek, okutmak veya dinletmek,
- Bu içerikleri çocukların girebileceği veya görebileceği yerlerde sergilemek,
- Bu ürünleri, içeriği dışarıdan anlaşılacak şekilde satışa veya kiraya sunmak,
- Bu ürünleri, cinsel ürün satışı için özgülenmiş yerler dışında (örneğin normal bir markette) satmak veya kiraya vermek,
- Bu ürünleri, başka bir malın yanında bedelsiz olarak vermek (promosyon yapmak),
- Bu ürünlerin reklamını yapmak.
- Ceza: 6 aydan 2 yıla kadar hapis VE adli para cezası.
c) Genel Olarak Müstehcenliğin Yayınlanması (TCK 226/2)
- Fiil: Müstehcen görüntü, yazı veya sözleri basın ve yayın yolu (gazete, TV, dergi, internet siteleri, sosyal medya vb.) ile yayınlayan veya yayınlanmasına aracılık eden kişileri cezalandırır.
- Ceza: 6 aydan 3 yıla kadar hapis VE 5000 güne kadar adli para cezası.
BÖLÜM 2: SUÇUN AĞIR NİTELİKLİ HALLERİ
Kanun, bazı müstehcen içerikleri çok daha tehlikeli kabul ederek, bu içeriklerin üretimi ve ticaretini en ağır şekilde cezalandırmıştır.
a) En Ağır Hal: Çocuk Pornografisi (TCK 226/3)
Bu fıkra, çocukların cinsel sömürüsünü ve istismarını belgeleyen materyallerle mücadeleyi hedefler.
- Üretim: Müstehcen ürünlerin üretiminde çocukları, temsili çocuk görüntülerini veya çocuk gibi görünen kişileri kullanan kişi.
- Ceza: 5 yıldan 10 yıla kadar hapis VE 5000 güne kadar adli para cezası.
- Tedarik Zinciri: Yukarıdaki şekilde üretilmiş ürünleri ülkeye sokan, çoğaltan, satışa arz eden, satan, nakleden, depolayan, bulunduran ya da başkalarının kullanımına sunan kişi.
- Ceza: 2 yıldan 5 yıla kadar hapis VE 5000 güne kadar adli para cezası.
b) Özel Olarak Yasaklanmış Diğer İçerikler (TCK 226/4)
- Fiil: Toplum ahlakı açısından özellikle tehlikeli kabul edilen bazı anormal cinsel davranışları içeren ürünlerin üretimini ve ticaretini cezalandırır. Bu içerikler:
- Şiddet kullanılarak yapılan cinsel davranışlar,
- Hayvanlarla yapılan cinsel davranışlar (zoofili),
- Ölmüş insan bedeni üzerinde yapılan cinsel davranışlar (nekrofili),
- Doğal olmayan yoldan yapılan cinsel davranışlar.
- Ceza: 1 yıldan 4 yıla kadar hapis VE 5000 güne kadar adli para cezası.
c) Ağırlaştırılmış Yayınlama Suçu (TCK 226/5)
- Fiil: Yukarıdaki iki fıkrada (çocuk pornografisi ve diğer yasaklı içerikler) belirtilen ürünlerin içeriğini basın ve yayın yolu ile yayınlamak, yayınlanmasına aracılık etmek veya çocukların bunlara erişimini sağlamak.
- Ceza: 6 yıldan 10 yıla kadar hapis VE 5000 güne kadar adli para cezası.
BÖLÜM 3: EN ÖNEMLİ İSTİSNA: BİLİM, SANAT VE EDEBİYAT ÖZGÜRLÜĞÜ (TCK m. 226/7)
"(7) Bu madde hükümleri, bilimsel eserlerle; üçüncü fıkra hariç olmak ve çocuklara ulaşması engellenmek koşuluyla, sanatsal ve edebi değeri olan eserler hakkında uygulanmaz."
Bu, ifade ve sanat özgürlüğünü koruyan hayati bir istisnadır.
- Bilimsel Eserler: Tıp, psikoloji gibi alanlardaki bilimsel eserler, cinsel içerikli olsalar dahi bu suçun kapsamı dışındadır.
- Sanatsal ve Edebi Eserler: Bir roman, film, tiyatro oyunu veya resim gibi eserler, müstehcen unsurlar içerse dahi, eğer sanatsal veya edebi bir değer taşıyorlarsa ve çocukların ulaşması engellenmişse (örneğin +18 uyarısı, poşet içinde satış vb.) bu suçu oluşturmazlar.
- Mutlak Yasak: Bu istisna, çocuk pornografisi (m. 226/3) için kesinlikle geçerli değildir. Çocuk pornografisi içeren bir materyal, "sanat" adı altında dahi olsa her zaman suçtur.
BÖLÜM 4: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: TCK 226'da düzenlenen suçların tamamı, kamu ahlakını ve düzenini koruduğu için;
- Şikâyete tabi değildir.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- Tüzel Kişi Sorumluluğu (m. 226/6): Suçların bir yayıncı şirket veya yapımcı firma faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde, bu tüzel kişiler hakkında da faaliyet izninin iptali gibi güvenlik tedbirlerine hükmedilebilir.
- İnfaz Hukuku:
- Cezalar çok geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. TCK 226/1 gibi daha hafif hallerde HAGB veya erteleme mümkünken, çocuk pornografisi üretimi (m. 226/3) veya yayınlanması (m. 226/5) gibi suçlarda cezaların alt sınırları dahi (5 ve 6 yıl) çok yüksek olduğundan, HAGB/erteleme kesinlikle mümkün değildir ve mahkûmiyet halinde uzun süreli hapis cezası kaçınılmazdır.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
TCK 226, toplumun genel ahlak anlayışını ve özellikle çocukların zihinsel ve cinsel gelişimini korumak amacıyla tasarlanmış, ancak aynı zamanda bilim ve sanat özgürlüğüne de saygı göstermeye çalışan karmaşık bir ceza normudur. Kanun, en ağır ve kesin tavrını, hiçbir istisna tanımadığı çocuk pornografisi suçuna karşı göstermektedir.
Bursa'da bir yayıncı, bir internet sitesi yöneticisi, bir sanatçı veya bir ebeveyn olarak bu maddedeki sınırları bilmek son derece önemlidir. Bir içeriğin "sanat" mı yoksa "müstehcenlik" mi olduğu, genellikle mahkemelerin atayacağı bilirkişi heyetlerinin raporları ve Yargıtay'ın içtihatları doğrultusunda belirlenen, son derece hassas ve yoruma açık bir konudur. Bu nedenle, bu suçla ilgili bir soruşturmayla karşı karşıya kalmanız durumunda, ifade özgürlüğü ve ceza hukuku alanında uzman bir avukattan hukuki destek almanız, haklarınızı en doğru şekilde savunabilmeniz için mutlak bir gerekliliktir.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
