Uyuşturucu Madde Ticareti Suçu ve Cezası (TCK 188): Satma, Bulundurma ve Etkin Pişmanlık | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
Toplum sağlığını ve sosyal düzeni en derinden tehdit eden, nesilleri zehirleyen ve arkasında sayısız trajedi bırakan suçların başında uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti gelmektedir. Bu suçla mücadele, ceza hukukunun en öncelikli ve en hassas alanlarından biridir. Türk Ceza Kanunu (TCK), bu mücadele kapsamında, uyuşturucu maddenin üretiminden uluslararası nakliyesine, sokaktaki satışından başkasına ücretsiz teminine kadar tedarik zincirinin her bir halkasını, 188. maddesinde "Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti" suçu başlığı altında, istisnasız en ağır yaptırımlarla düzenlemiştir.
Bu makalede, TCK 188'de düzenlenen bu çok katmanlı suçu, farklı eylem türlerini, cezayı katlayarak artıran nitelikli halleri ve en önemlisi, bir sanığın kaderini tamamen değiştirebilecek olan özel "Etkin Pişmanlık" (TCK 192) kurumunu Yargıtay kararları ışığında ele alacağız. Bu suçla ilgili bir yargılamadaki en kritik nokta, eylemin "ticaret" mi yoksa "kişisel kullanım" mı olduğunun tespitidir. Zira TCK 191'de düzenlenen "kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma" suçu çok daha farklı ve hafif hukuki sonuçlar doğururken, TCK 188 kapsamındaki bir suçlama, sanığın hayatını on yıllarca parmaklıklar ardında geçirmesi anlamına gelebilir. Bursa gibi büyük bir metropolün, Gemlik limanı ve otoyol ağlarıyla önemli bir lojistik kavşak olması, ne yazık ki onu uyuşturucu ticareti için de bir hedef veya geçiş güzergahı haline getirebilmektedir. Bu nedenle Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım başta olmak üzere Bursa'nın 17 ilçesindeki her bireyin, bu suçun yıkıcı sonuçlarını ve hukuki çerçevesini bilmesi hayati önemdedir.
BÖLÜM 1: UYUŞTURUCU TİCARETİ SUÇU NEDİR? (TCK m. 188)
Bu suç, uyuşturucu veya uyarıcı maddenin, kişisel kullanım amacı dışında, yasadışı tedarik zinciri içinde el değiştirmesine yönelik her türlü eylemi kapsar.
a) Suçun Farklı Halleri ve Cezaları (Katmanlı Yapı)
- İmalat ve Uluslararası Ticaret (m. 188/1): Suçun en ağır halidir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ruhsatsız olarak imal etmek, ülkeye sokmak (ithal) veya ülkeden çıkarmak (ihraç).
- Ceza: 20 yıldan 30 yıla kadar hapis VE 2.000 günden 20.000 güne kadar adli para cezası.
- Yurt İçi Ticaret (m. 188/3): Uygulamada en sık karşılaşılan halidir. Uyuşturucu veya uyarıcı maddeyi ülke içinde satmak, satışa arz etmek, başkalarına vermek (ücretsiz dahi olsa), sevk etmek, nakletmek, depolamak, satın almak, kabul etmek, bulundurmak.
- Ceza: 10 yıldan az olmamak üzere hapis VE 1.000 günden 20.000 güne kadar adli para cezası.
- Çocuğa Satış Halinde Ağırlaştırma: Eğer madde çocuğa satılır veya verilirse, cezanın alt sınırı 15 yıldan az olamaz.
- Öncül Madde Ticareti (m. 188/7): Uyuşturucu üretiminde kullanılan ara kimyasal maddelerin (prekürsörlerin) ticaretini yapmak.
- Ceza: 8 yıldan az olmamak üzere hapis VE 1.000 günden 20.000 güne kadar adli para cezası.
BÖLÜM 2: CEZAYI AĞIRLAŞTIRAN NİTELİKLİ HALLER
Kanun, suçun vahametini artıran birçok özel durum için cezaların daha da artırılmasını öngörmüştür:
- a) Uyuşturucu Maddenin Cinsine Göre Artırım (m. 188/4-a): Eğer suç konusu madde eroin, kokain, morfin, sentetik kannabinoid (bonzai) ve türevleri gibi daha tehlikeli ve bağımlılık yapıcı maddelerden ise, verilecek ceza yarı oranında (1/2) artırılır.
- b) Suçun İşlendiği Yere Göre Artırım (m. 188/4-b): Yurt içi ticaret fiillerinin; okul, yurt, hastane, kışla veya ibadethane gibi yerlerin 200 metreden yakınında işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında (1/2) artırılır.
- c) Suçun İşleniş Şekline Göre Artırım (m. 188/5): Suçun, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde ceza yarı oranında (1/2), bir suç örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi halinde ise bir kat (ikiye katlanarak) artırılır.
- d) Failin Mesleğine Göre Artırım (m. 188/8): Suçun tabip, eczacı, kimyager, hemşire gibi bir sağlık veya kimya profesyoneli tarafından işlenmesi, mesleki güvenin kötüye kullanılması sayıldığından cezayı yarı oranında (1/2) artırır.
BÖLÜM 3: EN KRİTİK AYRIM: TİCARET (TCK 188) vs. KULLANMA (TCK 191)
Bir kişinin üzerinde uyuşturucu madde ele geçirildiğinde, Yargıtay, eylemin ticaret mi yoksa kişisel kullanım mı olduğunu belirlemek için bir dizi kriteri bir bütün olarak değerlendirir:
- Miktar: Kişinin üzerinde veya evinde bulunan uyuşturucu miktarı, kişisel kullanım sınırlarının çok üzerindeyse (örneğin kilolarca esrar), bu en güçlü ticaret karinesidir.
- Bulundurma Şekli: Maddenin, satışa hazır, küçük paketçikler ("fişek" tabir edilen) halinde olması ticaret amacını gösterir.
- Bulundurulan Yer: Maddenin, kolayca ulaşılabilecek bir yerde değil de, gizlenmiş özel bir bölmede ("zula") bulunması.
- Diğer Deliller: Sanığın evinde veya üzerinde hassas terazi, çok sayıda kilitli poşet, uyuşturucu satışından elde edildiği düşünülen yüksek miktarda para bulunması.
- Sanığın Davranışları: Sanığın kendisinin uyuşturucu kullanıcısı olup olmadığı, ekonomik durumu, telefon görüşme kayıtları (HTS) gibi birçok faktör bir arada değerlendirilir.
Bu kriterlere göre mahkeme, eylemin TCK 188 (ticaret) mi yoksa TCK 191 (kullanma) mi olduğuna karar verir. Bu karar, sanığın alacağı ceza açısından hayati önemdedir.
BÖLÜM 4: UYUŞTURUCU SUÇLARINDA ETKİN PİŞMANLIK (TCK m. 192)
Uyuşturucu suçları için kanun koyucu, diğer suçlardan tamamen farklı ve çok lehe bir etkin pişmanlık kurumu düzenlemiştir:
- Henüz Resmi Makamlarca Haber Alınmadan İhbar Halinde (TCK 192/1): Suçu işleyen bir kişi, suçun yetkili makamlar tarafından öğrenilmesinden önce, diğer suç ortaklarını ve uyuşturucuların saklandığı yerleri merciine haber verirse ve bu sayede suç ortaklarının yakalanmasını veya uyuşturucunun ele geçirilmesini sağlarsa, hakkında hiçbir cezaya hükmolunmaz. Bu, tam bir cezasızlık halidir.
- Suç Ortaya Çıktıktan Sonra Yardım Etme Halinde (TCK 192/3): Suç ortaya çıktıktan sonra, gönüllü olarak suçun aydınlatılmasına ve diğer faillerin yakalanmasına hizmet ve yardım eden kişiye verilecek cezada, yardımın niteliğine göre dörtte birden yarısına kadar indirim yapılır.
BÖLÜM 5: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: Uyuşturucu ticareti suçu, kamu sağlığını ve düzenini en ağır şekilde tehdit eden suçlardan olduğu için;
- Şikâyete tabi değildir.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- İnfaz Hukuku:
- Cezaların alt sınırları dahi (10 yıl, 15 yıl, 20 yıl) çok yüksek olduğundan, bu suçtan mahkûmiyet halinde HAGB veya cezanın ertelenmesi gibi kararlar kesinlikle mümkün değildir.
- Uyuşturucu ticareti suçlarından verilen mahkûmiyetlerin infazında, genel kural olan 2/3 yerine daha ağır olan 3/4 koşullu salıverilme oranı uygulanır.
- Örnek: Nitelikli hallerle birlikte 20 yıl hapis cezası alan bir failin, koşullu salıverilmeden yararlanabilmesi için cezaevinde (denetimli serbestlik hariç) en az 15 yıl kalması gerekir.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
Uyuşturucu madde imal ve ticareti suçu, Türk Ceza Kanunu'ndaki en ağır yaptırımları içeren, affı ve uzlaşması olmayan, infaz koşulları son derece sert olan bir suç tipidir. Bir ceza davasında verilecek kararın "kullanıcılık" mı yoksa "ticaret" mi olacağı, sanığın hayatının geri kalanını belirleyecek en önemli ayrımdır. Kanunun, suçu aydınlatmaya yardım edenler için öngördüğü "etkin pişmanlık" hükümleri ise bu karanlık tablodaki tek ve en önemli hukuki sığınaktır.
Bursa'da böyle bir suçla itham ediliyorsanız, karşı karşıya olduğunuz riskin büyüklüğü nedeniyle bir an bile kaybetmemelisiniz. Delillerin toplanması, eylemin doğru vasıflandırılması, lehe olan hükümlerin ve özellikle etkin pişmanlık koşullarının mahkeme önünde etkili bir şekilde savunulması, bu tür davalarda hayati önem taşır. Bu nedenle, uyuşturucu suçları alanında tecrübeli bir ceza avukatından derhal hukuki destek almak, bu zorlu süreçte atılacak en doğru ve en zorunlu adımdır.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
