Uyuşturucu Kullanımını Kolaylaştırma ve Özendirme Suçu ve Cezası (TCK 190) | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
Uyuşturucuyla mücadele, sadece maddeyi üreten, satan veya taşıyan faillerin cezalandırılmasıyla sınırlı değildir. Ceza hukuku, aynı zamanda uyuşturucu kullanımını besleyen, teşvik eden ve bu yıkıcı eylemin gerçekleşmesi için ortam hazırlayan "kolaylaştırıcı" ve "özendirici" davranışları da hedef alır. Türk Ceza Kanunu'nun 190. maddesinde düzenlenen "Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Kullanılmasını Kolaylaştırma" suçu, bu çerçevede, uyuşturucu kullanımına zemin hazırlayan veya bunu toplum nezdinde normalleştirmeye ve teşvik etmeye yönelik eylemleri, son derece ağır yaptırımlarla özel olarak yasaklamıştır.
Bu makalede, TCK 190'da düzenlenen ve iki ana başlık altında toplanan "kullanımı fiilen kolaylaştırma" ve "kullanımı alenen özendirme" suçlarını, bu suçu uyuşturucu ticaretinden (TCK 188) ayıran temel farkları, sağlık profesyonelleri için öngörülen ağırlaştırıcı nedenleri, Yargıtay'ın yaklaşımını ve suçun ağır hukuki sonuçlarını detaylıca inceleyeceğiz. Bursa gibi büyük ve genç nüfusa sahip bir metropolde, bazı mekanların uyuşturucu kullanımı için bir merkez haline gelmesi veya özellikle sosyal medya üzerinden gençleri hedef alan ve uyuşturucu kullanımını yücelten paylaşımlar yapılması ciddi bir toplumsal risktir. Bu nedenle Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım başta olmak üzere Bursa'nın 17 ilçesindeki tüm vatandaşların, özellikle de mülk sahipleri ve ebeveynlerin bu hukuki düzenlemeyi bilmesi büyük önem taşımaktadır.
BÖLÜM 1: UYUŞTURUCU KULLANIMINI KOLAYLAŞTIRMA VE ÖZENDİRME SUÇU NEDİR? (TCK m. 190)
Bu suç, failin doğrudan uyuşturucu ticareti yapmasa veya uyuşturucu kullanmasa dahi, başkalarının bu eylemleri gerçekleştirmesine yardımcı veya teşvik edici olması durumunda oluşur. Kanun, bu eylemleri iki ana başlıkta ele almıştır.
a) Kullanımı Fiilen Kolaylaştırma (TCK 190/1)
"...Kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır."
Bu fıkra, uyuşturucu kullanımına lojistik veya bilgi desteği sağlayan üç tipik eylemi cezalandırır:
- Özel Yer, Donanım veya Malzeme Sağlamak: Uyuşturucu kullanılması için özel olarak bir ev, oda veya mekan tahsis etmek ("mekan sağlama"). Bunun yanı sıra, enjektör, pipo ("kova"), amonyak gibi kullanım için gerekli olan donanım veya malzemeleri temin etmek de bu suçu oluşturur.
- Kullananların Yakalanmalarını Zorlaştıracak Önlemler Almak: Uyuşturucu kullanılan bir mekânın etrafında "gözcülük" yapmak, polis baskınına karşı özel bir uyarı sistemi kurmak gibi eylemler bu kapsamdadır.
- Kullanma Yöntemleri Konusunda Bilgi Vermek: Bir kişiye, bir uyuşturucu maddenin nasıl hazırlanacağı, nasıl enjekte edileceği veya nasıl daha etkili kullanılacağı gibi konularda yol göstermek, adeta bir "eğitmenlik" yapmaktır.
- Ceza: 5 yıldan 10 yıla kadar hapis VE 1.000 günden 10.000 güne kadar adli para cezası.
b) Kullanımı Alenen Özendirme (TCK 190/2)
"(2) Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını alenen özendiren veya bu nitelikte yayın yapan kişi, beş yıldan on yıla kadar hapis ve bin günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır."
- Fiil: Bu suç, uyuşturucu kullanımını toplum nezdinde meşru, çekici veya normal bir davranış gibi gösteren, yücelten ve bu yolla başkalarını kullanmaya teşvik eden her türlü kamusal eylemi kapsar.
- "Alenen" Unsuru: Suçun oluşması için eylemin, belirsiz sayıda kişi tarafından görülmeye, duyulmaya veya okunmaya elverişli bir şekilde yapılması şarttır.
- Örnekler:
- Sosyal medya (Instagram, Twitter, TikTok vb.) üzerinden uyuşturucu kullanımını öven veya estetik gösteren fotoğraflar, videolar veya yazılar paylaşmak.
- Bir şarkı sözünde, bir film sahnesinde veya bir internet blogunda uyuşturucu kullanımını bariz bir şekilde yüceltmek ve teşvik etmek.
- Ceza: 5 yıldan 10 yıla kadar hapis VE 1.000 günden 10.000 güne kadar adli para cezası.
BÖLÜM 2: SUÇUN NİTELİKLİ HALİ VE ÖNEMLİ AYRIMLAR
a) Failin Mesleğine Göre Ağırlaştırılması (TCK 190/3)
Suçun; tabip, eczacı, kimyager, hemşire gibi bir sağlık veya kimya profesyoneli tarafından işlenmesi, mesleki güvenin ve bilginin kötüye kullanılması sayıldığından, verilecek ceza yarı oranında (1/2) artırılır. Toplumu uyuşturucudan koruması gereken bu kişilerin suça karışması, kanun tarafından daha ağır bir şekilde cezalandırılmaktadır.
b) TCK 188 (Ticaret) Suçundan Farkı
Bu ayrım hayati önemdedir. Eğer bir kişi, uyuşturucu kullanılması için mekan sağlamanın yanı sıra, aynı zamanda o mekânda bulunan kişilere uyuşturucu maddeyi satıyor veya veriyorsa, artık TCK 190'dan değil, cezası çok daha ağır olabilen TCK 188'deki "Uyuşturucu Madde Ticareti" suçundan yargılanır. TCK 190, failin uyuşturucuyu bizzat tedarik etmediği, sadece başkalarının kullanımına ortam veya teşvik sağladığı durumlar için geçerlidir.
c) Etkin Pişmanlık (TCK 192) Hükümlerinin UYGULANMAMASI
Uyuşturucu ticareti (TCK 188) ve kullanmak için bulundurma (TCK 191) suçları için geçerli olan ve cezasızlık veya ciddi ceza indirimleri sağlayan TCK 192'deki özel etkin pişmanlık hükümleri, TCK 190'da düzenlenen bu suç için uygulanmaz. Bu durum, suçu kolaylaştıran veya özendiren kişinin, sonradan pişman olsa dahi bu özel indirimden yararlanamayacağı ve suçun ciddiyetinin kanun koyucu tarafından ne kadar önemsendiğini gösterir.
BÖLÜM 3: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: Uyuşturucu kullanımını kolaylaştırma ve özendirme suçu, doğrudan kamu sağlığını ve düzenini hedef aldığı için;
- Şikâyete tabi değildir. Savcılık, suçu öğrendiği anda re'sen (kendiliğinden) soruşturma başlatır.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- İnfaz Hukuku:
- Suçun her iki temel halinin de cezasının alt sınırı beş yıldır.
- Bu çok yüksek alt sınır nedeniyle, bu suçtan mahkûm olan bir fail hakkında Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya Cezanın Ertelenmesi kararları verilmesi kesinlikle mümkün değildir.
- Bu suçtan verilecek bir mahkûmiyet kararı, failin mutlaka hapis cezası alması anlamına gelir.
- Uyuşturucu suçları için geçerli olan ağırlaştırılmış infaz rejimi, yani 3/4 koşullu salıverilme oranı bu suç için de uygulanır. Örneğin, 8 yıl hapis cezası alan bir failin, koşullu salıverilmeden yararlanabilmesi için cezaevinde (denetimli serbestlik hariç) en az 6 yıl kalması gerekir.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
TCK 190, uyuşturucuyla mücadelenin sadece arz (satıcılar) ve talep (kullanıcılar) denklemiyle sınırlı olmadığını, bu denklemi besleyen sosyal ve lojistik ortamın da kurutulması gerektiğini ortaya koyan modern bir ceza normudur. Bir mekanı uyuşturucu kullanımına açmak veya sosyal medyada uyuşturucuyu "havalı" bir şey gibi göstermek, kanun nazarında uyuşturucu satmak kadar ağır sonuçları olabilen, son derece ciddi bir suçtur.
Bursa'da bir mülk sahibiyseniz, kiraya verdiğiniz mülkün ne amaçla kullanıldığını takip etmek sizi bu tür ağır bir suçlamanın tarafı olmaktan koruyabilir. Ebeveynseniz, çocuklarınızın sosyal medyada ne tür içeriklere maruz kaldığını veya ürettiğini denetlemek, onları bu suçun faili veya mağduru olmaktan uzak tutabilir. "Uyuşturucu kullanımını kolaylaştırma veya özendirme" suçlaması, hayat karartan sonuçlar doğurabilen bir suçtur. Cezaların alt sınırının dahi ertelenemeyecek kadar yüksek olması, bu tür bir soruşturma veya davanın tarafı olan herkes için bir an bile gecikmeden, bu alanda tecrübeli bir ceza avukatından hukuki destek almasını hayati kılmaktadır.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
