Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu ve Cezası (TCK 179): Alkollü Araç Kullanma ve Tehlikeli Sürüş | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
Trafik, modern yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır ve bu sistemin güvenli bir şekilde işlemesi, milyonlarca insanın can ve mal güvenliği için hayati önem taşır. Bu güvenliği sağlamak amacıyla, sadece trafik kurallarını ihlal edenlere idari para cezaları değil, aynı zamanda trafiğin akışını ve başkalarının hayatını ciddi şekilde riske atan tehlikeli davranışlar için cezai yaptırımlar da öngörülmüştür. Türk Ceza Kanunu'nun 179. maddesinde düzenlenen "Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma" suçu, trafik güvenliğini tehlikeye düşüren en ciddi eylemleri, özellikle de alkollü veya uyuşturucu madde etkisiyle araç kullanmayı ve tehlikeli (agresif) sürüşü ceza hukuku kapsamına alan temel normdur.
Bu makalede, TCK 179'da düzenlenen üç farklı suç tipini, yani trafik altyapısına müdahale etme, tehlikeli araç kullanma ve alkollü araç kullanma suçlarını, Yargıtay'ın özellikle "alkol promil sınırı" ve "tehlikeli sürüş" kavramlarını nasıl yorumladığını ve bu suçların hukuki sonuçlarını detaylıca inceleyeceğiz. Türkiye'nin en büyük metropollerinden ve trafik yoğunluğunun en yüksek olduğu şehirlerden biri olan Bursa'da, İzmir Yolu, Ankara Yolu ve Mudanya Yolu gibi ana arterlerden, Osmangazi, Nilüfer ve Yıldırım'ın işlek caddelerine, Gemlik liman yolundan Bursa'nın 17 ilçesindeki herhangi bir karayoluna kadar, bu suçun unsurları her gün binlerce sürücü ve yayayı doğrudan ilgilendirmektedir.
BÖLÜM 1: TRAFİK GÜVENLİĞİNİ TEHLİKEYE SOKMA SUÇU NEDİR? (TCK m. 179)
Bu suç, bir "soyut tehlike suçu" olup, bir kazanın veya zararın meydana gelmesini beklemeden, tehlikenin kendisini yaratan eylemi cezalandırır. Kanun, bu eylemi üç farklı fıkrada düzenlemiştir.
a) Ulaşım Altyapısına Müdahale Ederek Tehlike Yaratma (TCK 179/1)
- Fiil: Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşımının güvenliğini sağlamak için konulmuş işaretleri (levha, trafik ışığı vb.) değiştirmek, sökmek, kullanılamaz hale getirmek; yanlış işaretler vermek veya geçiş yolları üzerine tehlike yaratacak bir nesne koymaktır.
- Örnek: Bir "DUR" levhasını sökmek, demiryolu makasını değiştirmek, gece vakti otoyola büyük bir taş koymak.
- Ceza: 1 yıldan 6 yıla kadar hapis.
b) Tehlikeli Şekilde Araç Sevk ve İdare Etme (TCK 179/2)
"(2) Kara, deniz, hava veya demiryolu ulaşım araçlarını kişilerin hayat, sağlık veya malvarlığı açısından tehlikeli olabilecek şekilde sevk ve idare eden kişi, dört aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
- Fiil: Bu, genel anlamda "trafik magandalığı" olarak bilinen eylemleri kapsar. Tek bir kural ihlalinden öte, genel bir sürüş tarzının başkaları için somut bir tehlike yaratması gerekir.
- Örnekler:
- Yoğun trafikte yüksek süratle slalom yaparak ("makas atarak") ilerlemek.
- Tek yönlü bir yolda ters yönde ısrarla araç kullanmak.
- Yayaların üzerine doğru tehlikeli bir şekilde araç sürmek.
- Ceza: 4 aydan 2 yıla kadar hapis.
c) Alkol veya Uyuşturucu Madde Etkisiyle Araç Kullanma (TCK 179/3)
"(3) Alkol veya uyuşturucu madde etkisiyle ya da başka bir nedenle emniyetli bir şekilde araç sevk ve idare edemeyecek halde olmasına rağmen araç kullanan kişi altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
- Fiil: Alkol, uyuşturucu madde veya ilaç gibi etkenler nedeniyle güvenli sürüş yeteneğini kaybetmiş bir halde araç kullanmaktır. Bu, trafik para cezası ve ehliyete el koyma gibi idari yaptırımların yanı sıra, ayrıca uygulanan bir hapis cezasını düzenler.
- Ceza: 6 aydan 2 yıla kadar hapis.
BÖLÜM 2: YARGITAY KARARLARI VE UYGULAMADAKİ ÖNEMLİ NOKTALAR
- TCK 179/2 (Tehlikeli Sürüş) ve Basit Trafik İhlali Ayrımı: Yargıtay, bu suçun oluşması için basit bir kural ihlalini (kırmızı ışıkta geçmek, hız limitini biraz aşmak vb.) yeterli görmemektedir. Eylemin, işlendiği yer, zaman, trafik yoğunluğu ve niteliği itibarıyla başkalarının can ve mal güvenliği açısından somut ve yakın bir tehlike yaratması gerekir. Örneğin, boş bir yolda gece vakti kırmızı ışıkta geçmek genellikle bu suçu oluşturmazken, okul çıkışı bir yaya geçidinde aynı eylemi yapmak bu suçu oluşturabilir.
- TCK 179/3 (Alkollü Sürüş) ve Promil Sınırları (En Önemli Kriter):
- Karayolları Trafik Kanunu'na göre, hususi araç sürücüleri için 0.50 promil, ticari araç sürücüleri için ise 0.20 promil alkol sınırı vardır. Bu sınırların üzerinde araç kullanmak, idari para cezası ve ehliyete el konulması yaptırımını gerektirir.
- Ancak Yargıtay'ın istikrarlı içtihatlarına göre, TCK 179/3'teki ceza davasının açılması için, sürücünün alkol düzeyinin 1.00 promilin üzerinde olması aranmaktadır. Yani, genellikle 1.00 promil altındaki alkollü sürüşler sadece idari yaptırımla sonuçlanırken, 1.00 promil ve üzerindeki alkollü sürüşler hem idari yaptırıma hem de ceza davasına konu olur.
- İstisna: Eğer sürücü 1.00 promilin altında alkollü olmasına rağmen bir kazaya karışır ve birinin yaralanmasına neden olursa, bu durumda TCK 89'daki "taksirle yaralama" suçundan yargılanır ve alkollü olması "bilinçli taksir" nedeni sayılarak cezası artırılır.
BÖLÜM 3: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu, doğrudan kamu güvenliğini ilgilendirdiği için TCK 179'daki tüm haller;
- Şikâyete tabi değildir. Savcılık, trafik polisinin tutanağı veya bir ihbar üzerine re'sen (kendiliğinden) soruşturma başlatır.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- İnfaz Hukuku:
- TCK 179/2 (Tehlikeli Sürüş) ve 179/3 (Alkollü Sürüş): Bu fıkralardaki suçların ceza aralıkları (üst sınır 2 yıl) düşüktür. Sanığın adli sicili temiz ise ve bir kaza meydana gelmemişse, mahkemenin vereceği sonuçlar genellikle Adli Para Cezası, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya Cezanın Ertelenmesi şeklinde olur.
- TCK 179/1 (Altyapıya Müdahale): Bu fıkradaki suçun cezası (1-6 yıl) daha ağır olduğundan, hapis cezası riski daha yüksektir.
- Ek Yaptırımlar: Bu suçlardan mahkûm olan bir kişi, hapis cezasının yanı sıra ehliyetine el konulması, idari para cezaları ve Sürücü Davranışlarını Geliştirme Eğitimi (SÜDGE) gibi ek idari yaptırımlarla da karşı karşıya kalır.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
TCK 179, trafikte sorumsuz ve tehlikeli davranışların sadece bir "kabahat" olmadığını, aynı zamanda kamu güvenliğini tehdit eden ciddi bir "suç" olduğunu ortaya koyan temel bir ceza normudur. Özellikle alkollü araç kullanımıyla ilgili olarak Yargıtay tarafından belirlenen "1.00 promil" kriteri, ceza sorumluluğunun sınırını çizen en önemli uygulamadır. Bir anlık bir dikkatsizlik veya sorumsuzluğun, idari para cezalarının çok ötesinde, bir ceza davasına, adli sicil kaydına ve hatta hapis cezasına yol açabileceği unutulmamalıdır.
Bursa'da araç kullanırken, trafik kurallarına uymak hem kendi can güvenliğiniz hem de başkalarının güvenliği için bir zorunluluk olduğu gibi, sizi bu ciddi cezai sorumluluktan koruyacak tek yoldur. TCK 179 kapsamında bir suçla itham edilmeniz durumunda, eyleminizin niteliği, alkol oranınız ve olayın diğer özellikleri davanın sonucunu tamamen değiştireceğinden, bir ceza avukatından hukuki destek almanız büyük önem taşır.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
