TCK 135 Kişisel Verilerin Kaydedilmesi Suçu ve Cezası: KVKK, İzin ve Veri Güvenliği | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
İçinde yaşadığımız dijital çağda, "kişisel veri" bireylerin en önemli varlıklarından biri haline gelmiştir. Kimlik bilgilerimizden sağlık durumumuza, alışveriş alışkanlıklarımızdan siyasi görüşlerimize kadar her türlü bilgi, dijital veya fiziki ortamlarda sürekli olarak toplanmakta ve işlenmektedir. Bu verilerin korunması, özel hayatın gizliliği ve kişisel özerkliğin temel bir gereğidir. Türk Ceza Kanunu, bu korumayı sağlamak amacıyla, 135. maddesinde "Kişisel Verilerin Kaydedilmesi" suçunu özel olarak düzenlemiştir. Bu suç, 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ile birlikte, veri güvenliğinin ceza hukuku alanındaki en önemli güvencesini oluşturur.
Bu makalede, TCK 135'te düzenlenen bu önemli suçu, "kişisel veri" ve "kaydetme" kavramlarının ne anlama geldiğini, bir veri kaydını "hukuka aykırı" kılan unsurları, sağlık veya siyasi görüş gibi "hassas verilerin" kaydedilmesinin daha ağır sonuçlarını, Yargıtay'ın yaklaşımını ve hukuki sonuçlarını detaylıca inceleyeceğiz. Türkiye'nin en büyük sanayi ve ticaret merkezlerinden biri olan Bursa'da, Organize Sanayi Bölgeleri'ndeki fabrikalardan Kapalıçarşı'daki esnafa, özel hastanelerden okullara kadar her sektörde yoğun bir kişisel veri akışı mevcuttur. Bu nedenle Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım, İnegöl, Gemlik başta olmak üzere Bursa'nın 17 ilçesindeki tüm işletmelerin ve vatandaşların, bu hukuki düzenlemeyi bilmesi hem haklarını korumak hem de suç işlememek adına hayati önemdedir.
BÖLÜM 1: KİŞİSEL VERİLERİN KAYDEDİLMESİ SUÇU NEDİR? (TCK m. 135)
Madde 135- (1) Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir.
a) Suçun Tanımı, "Kişisel Veri" ve "Kaydetme" Kavramları
- Tanım: Bu suç, bir kişiye ait kişisel verinin, kanunda belirtilen hukuka uygunluk nedenlerinden biri olmaksızın, bir yere yazılması, bir sisteme girilmesi veya herhangi bir şekilde depolanmasıyla oluşur.
- Kişisel Veri: KVKK'da tanımlandığı üzere, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek bir kişiye ilişkin her türlü bilgidir. Örnekler:
- Ad, soyad, T.C. kimlik numarası, doğum tarihi,
- Telefon numarası, e-posta adresi, ev adresi,
- Banka hesap bilgileri, kredi kartı numarası,
- Fotoğraf, ses kaydı, parmak izi,
- Fiziksel özellikler, sağlık bilgileri, adli sicil kaydı.
- Kaydetme: Kişisel verinin, daha sonra tekrar ulaşılabilecek bir şekilde fiziki (defter, ajanda) veya dijital (bilgisayar, sunucu, USB bellek, telefon rehberi) bir ortama aktarılmasıdır.
b) Suçun En Önemli Unsuru: "Hukuka Aykırılık"
Bir kişisel veriyi kaydetmek, her durumda suç değildir. Eylemi suça dönüştüren unsur, kaydın "hukuka aykırı" olmasıdır. Bir kaydın hukuka uygun sayılabilmesi için, KVKK'da ve diğer kanunlarda belirtilen şartlardan en az birinin mevcut olması gerekir. En temel hukuka uygunluk nedenleri şunlardır:
- Açık Rıza: Veri sahibinin, özgür iradesiyle ve bilgilendirilmiş bir şekilde verisinin kaydedilmesine izin vermesi.
- Kanunlarda Açıkça Öngörülmesi: Bir kanunun, o verinin kaydedilmesini zorunlu kılması (örn: işverenin, SGK için işçinin bilgilerini kaydetmesi).
- Sözleşmenin Kurulması veya İfası: Bir sözleşmenin gereği olarak verinin kaydedilmesinin zorunlu olması (örn: bir kargo şirketinin, teslimat için alıcının adresini kaydetmesi).
- Hukuki Yükümlülüğün Yerine Getirilmesi: Veri sorumlusunun yasal bir yükümlülüğünü yerine getirmesi (örn: bir bankanın, mali denetimler için müşteri bilgilerini saklaması).
Bu ve kanunda sayılan diğer istisnai haller yoksa, kişinin rızası olmadan verisini kaydetmek TCK 135'teki suçu oluşturur.
BÖLÜM 2: SUÇUN NİTELİKLİ HALİ: HASSAS (ÖZEL NİTELİKLİ) VERİLER (TCK m. 135/2)
"(2) Kişisel verinin, kişilerin siyasi, felsefi veya dini görüşlerine, ırki kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlaki eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin olması durumunda... ceza yarı oranında artırılır."
- Fiil: Kanun, bazı verileri daha hassas kabul etmiş ve bunların hukuka aykırı kaydedilmesini daha ağır bir yaptırıma bağlamıştır. Bu verilere "Özel Nitelikli Kişisel Veri" denir.
- Hassas Veri Kategorileri:
- Irk ve etnik köken,
- Siyasi, felsefi ve dini görüşler,
- Cinsel hayat, sağlık durumu,
- Sendika üyeliği,
- Ahlaki eğilimler.
- Ceza: Bu tür verilerin hukuka aykırı kaydedilmesi halinde, TCK 135/1'e göre belirlenecek temel ceza yarı oranında (1/2) artırılır.
BÖLÜM 3: YARGITAY KARARLARI VE UYGULAMADAKİ ÖNEMLİ NOKTALAR
- Her Kayıt Suç Değildir: Yargıtay, bir kişinin arkadaşının telefon numarasını kendi telefonuna kaydetmesi gibi günlük ve masum eylemleri bu suç kapsamında görmez. Suçun oluşması için, kaydın belirli bir kişiyi hedef alması, hukuka aykırı bir amaç taşıması veya en azından verinin yayılması gibi bir potansiyel tehlike yaratması aranır.
- TCK 135 ve KVKK İlişkisi: Bir eylem, hem TCK 135 kapsamında suç hem de KVKK kapsamında bir ihlal olabilir. Bu durumda, veriyi hukuka aykırı kaydeden kişi veya şirket yetkilisi hakkında TCK 135'ten ceza davası açılırken, Kişisel Verileri Koruma Kurumu tarafından şirkete ayrıca idari para cezası kesilebilir.
- Hukuka Uygunluk Nedeninin İspatı: Bir ceza davasında, kişisel veriyi kaydeden fail, bu kaydı yaparken hukuka uygun bir nedeni (rıza, kanun gereği, sözleşme vb.) olduğunu ispat etmekle yükümlüdür.
BÖLÜM 4: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: TCK 135'te düzenlenen kişisel verilerin kaydedilmesi suçu;
- Mağdurun şikâyetine bağlıdır. Mağdur, fiili ve faili öğrendiği tarihten itibaren 6 ay içinde şikâyette bulunmalıdır.
- Aynı zamanda uzlaştırma kapsamındadır. Soruşturma aşamasında dosya, tarafların anlaşması için uzlaştırma bürosuna gönderilir.
- İnfaz Hukuku:
- Suçun uzlaştırma kapsamında olması, birçok dosyanın mahkeme aşamasına gelmeden kapanmasını sağlar.
- Uzlaşma sağlanamazsa;
- TCK 135/1 (Temel Hal): Ceza aralığı (1-3 yıl) nedeniyle, sanığın sicili temiz ise Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya Cezanın Ertelenmesi kararları verilebilir.
- TCK 135/2 (Hassas Veriler): Ceza yarı oranında artırılacağı için (1,5 yıldan 4,5 yıla kadar), hapis cezası riski ciddi şekilde artar. Mahkemenin 2 yılın üzerinde bir cezaya hükmetmesi halinde HAGB/erteleme mümkün olmayacak ve cezanın infazı gündeme gelecektir.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
TCK 135, dijitalleşmenin getirdiği veri toplama kolaylığı karşısında bireyin mahremiyetini koruyan temel bir ceza normudur. Özellikle işletmeler, web siteleri, dernekler ve her türlü kurum için, kişisel veri kaydı yaparken KVKK'da belirtilen hukuka uygunluk nedenlerinden birine dayanmak mutlak bir zorunluluktur. Bu zorunluluğa uymamak, sadece yüksek idari para cezalarına değil, aynı zamanda yetkililer için hapis cezasını gerektiren bir ceza davasına da yol açabilir.
Bursa'da faaliyet gösteren bir işletme sahibiyseniz, bir kurumda yöneticiyseniz veya kişisel verilerinizin hukuka aykırı olarak kaydedildiğini düşünüyorsanız, TCK 135 ve KVKK'nın karmaşık ve teknik hükümlerini doğru bir şekilde anlamak ve uygulamak kritik önem taşır. Veri ihlalleri veya haksız suçlamalarla karşılaştığınızda, hem ceza hukuku hem de KVKK alanında uzman bir avukattan hukuki destek almak, haklarınızı ve menfaatlerinizi korumak için atılacak en doğru adımdır
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
