İnsanlığa Karşı Suçlar Nedir? Cezası ve Yasal Süreçleri - TCK Madde 77 Kapsamlı Rehber
Av. Ahmet Keskin tarafından yazılmıştır.
Tarih boyunca yaşanan acıların önemli bir kısmını oluşturan insanlığa karşı suçlar, uluslararası hukukun ve modern ceza hukuklarının en ciddi konusu olarak kabul edilir. Bu tür suçlar, tek bir bireye değil, toplumun geniş kesimlerine yönelik olarak, belirli bir amaca hizmet eden planlı ve sistemli eylemleri ifade eder. Türk Ceza Kanunu (TCK Madde 77) ile düzenlenen insanlığa karşı suçlar, bu vahim eylemlerin hukuki karşılığını ve sonuçlarını net bir şekilde ortaya koyar.
İşte Türk Ceza Kanunu'nun 77. maddesi:
Türk Ceza Kanunu Madde 77:
(1) Aşağıdaki fiillerin, siyasal, felsefi, ırki veya dini saiklerle toplumun bir kesimine karşı bir plan doğrultusunda sistemli olarak işlenmesi, insanlığa karşı suç oluşturur:
a) Kasten öldürme. b) Kasten yaralama. c) İşkence, eziyet veya köleleştirme. d) Kişi hürriyetinden yoksun kılma. e) Bilimsel deneylere tabi kılma. f) Cinsel saldırıda bulunma, çocukların cinsel istismarı. g) Zorla hamile bırakma. h) Zorla fuhşa sevk etme.
(2) Birinci fıkranın (a) bendindeki fiilin işlenmesi halinde, fail hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına; diğer bentlerde tanımlanan fiillerin işlenmesi halinde ise, sekiz yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur. Ancak, birinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamında işlenen kasten öldürme ve kasten yaralama suçları açısından, belirlenen mağdur sayısınca gerçek içtima hükümleri uygulanır.
(3) Bu suçlardan dolayı tüzel kişiler hakkında da güvenlik tedbirine hükmolunur. (4) Bu suçlardan dolayı zamanaşımı işlemez.
Bu makalede, yukarıdaki kanun maddesi ışığında, insanlığa karşı suçların ne anlama geldiğini, hangi eylemleri kapsadığını, bu suçların cezasının ne kadar olduğunu, suçun nasıl soruşturulup yargılandığını ve cezanın nasıl uygulandığını detaylıca ele alacağız.
İnsanlığa Karşı Suçlar Ne Anlama Geliyor? TCK Madde 77 Neyi Kapsar?
Türk Ceza Kanunu, insanlığa karşı suçları, belirli bir gruba yönelik siyasal, felsefi, ırki veya dini amaçlarla, bir plan doğrultusunda sistemli olarak işlenen belirli fiiller olarak tanımlar. Bu suçların temelinde yatan fikir, eylemlerin rastgele değil, belirli bir ideoloji veya hedef doğrultusunda, geniş çaplı ve organize bir şekilde gerçekleştirilmesidir.
Kanun maddesinin ilk fıkrasında belirtildiği gibi, insanlığa karşı suçların kapsamına giren fiiller oldukça çeşitlidir:
- Kasten öldürme: Toplumun bir kesimini hedef alarak yaşam hakkına son verme.
- Kasten yaralama: Belirli bir gruba karşı sistemli bir şekilde fiziksel zarar verme.
- İşkence, eziyet veya köleleştirme: Kişilerin insanlık onuruna aykırı, acımasız ve zalimce muamelelere maruz bırakılması veya özgürlüklerinin tamamen elinden alınarak mal gibi kullanılması.
- Kişi hürriyetinden yoksun kılma: İnsanları hukuka aykırı olarak alıkoyma, kaçırma veya hapsetme.
- Bilimsel deneylere tabi kılma: Kişilerin rızası dışında veya insanlık dışı yöntemlerle bilimsel araştırmalarda kullanılması.
- Cinsel saldırıda bulunma, çocukların cinsel istismarı: Belirli bir gruba karşı işlenen cinsel şiddet eylemleri.
- Zorla hamile bırakma: Bir kadını rızası dışında hamile bırakarak gruba karşı biyolojik bir saldırı gerçekleştirme.
- Zorla fuhşa sevk etme: Kişileri iradeleri dışında fuhşa zorlama.
Bu fiillerin insanlığa karşı suç olarak sayılabilmesi için, siyasal, felsefi, ırki veya dini saiklerle işlenmesi ve toplumun bir kesimine karşı bir plan doğrultusunda sistemli olarak yapılması şarttır. Bu durum, suçun "özel amacı" ve "planlılık" unsurunu oluşturur.
İnsanlığa Karşı Suçların Cezası Ne Kadar? Kimler Sorumlu Tutulur?
İnsanlığa karşı suçların cezası, işlenen fiilin niteliğine göre farklılık gösterir. TCK Madde 77'nin ikinci fıkrası bu durumu açıklar:
- Eğer kasten öldürme fiili işlenmişse, fail ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası ile cezalandırılır. Bu, Türk hukukunda ömür boyu hapis anlamına gelen en ağır cezadır.
- Diğer fiiller (kasten yaralama, işkence, köleleştirme, kişi hürriyetinden yoksun kılma vb.) işlenmişse, fail hakkında sekiz yıldan az olmamak üzere hapis cezasına hükmolunur. Bu cezanın üst sınırı, işlenen fiilin ağırlığına ve olaydaki tüm koşullara göre değişebilir.
Önemli bir ayrıntı ise, kasten öldürme ve kasten yaralama suçları açısından gerçek içtima hükümlerinin uygulanmasıdır. Yani, eğer bir eylem sırasında birden fazla kişi öldürülmüş veya yaralanmışsa, bu fiillerden dolayı her mağdur için ayrı ayrı ceza verilebilir.
Tüzel Kişilerin (Şirketlerin, Derneklerin) Sorumluluğu:
Sadece bireyler değil, bir şirket, dernek veya vakıf gibi tüzel kişilikler de bu suçun işlenmesine karışırsa, onlar hakkında da güvenlik tedbirleri uygulanabilir. Bu tedbirler, tüzel kişiliğin faaliyetlerinin durdurulması veya feshedilmesi gibi sonuçları doğurabilir.
İnsanlığa Karşı Suçlarda Yargılama ve Yasal Süreç Nasıl İşler?
İnsanlığa karşı suçlar, uluslararası alanda büyük önem taşıyan ve evrensel yargı yetkisine tabi suçlardır. Bu tür bir suç işlendiğinde, yargılama süreci oldukça karmaşık ve uluslararası işbirliği gerektirebilir.
Soruşturma Başlangıcı:
Cumhuriyet savcılıkları, bu tür suçlara dair ihbar veya şikayet aldıklarında ya da suçun işlendiği kanaatine ulaştıklarında kendiliğinden (resen) soruşturma başlatmakla yükümlüdürler. Bu süreçte, delillerin toplanması (tanık dinleme, belge toplama, teknik incelemeler vb.), şüphelilerin tespit edilmesi ve ifadelerinin alınması esastır. Suçun uluslararası niteliği gereği, farklı ülkelerle adli yardımlaşma ve bilgi paylaşımı da önemli bir yer tutar.
Uluslararası Yetki:
Bu suçlar, suçun işlendiği yer neresi olursa olsun, her devletin bu suçu yargılama yetkisine sahip olabileceği anlamına gelir. Türkiye de bu kapsamda, kendi topraklarında işlenmese dahi, uluslararası anlaşmalar ve kendi mevzuatımız çerçevesinde yargılama yapabilir.
Mahkeme Süreci:
Yeterli delil toplandığında, iddianame hazırlanır ve dava açılır. İnsanlığa karşı suçlar, Türk yargı sisteminde Ağır Ceza Mahkemeleri'nin görev alanına girer. Yargılama sürecinde sanıkların savunma hakları güvence altına alınırken, suçun unsurlarının, özellikle de "siyasal, felsefi, ırki veya dini saiklerle bir plan doğrultusunda sistemli işlenme" gibi hususların somut delillerle ispatı büyük önem taşır. Yargılamanın kamuya açık olması ve adil yargılanma hakkının korunması gibi temel hukuki ilkeler bu süreçte de geçerlidir. Bu tür uluslararası suçların yapısından kaynaklanan uzun ve karmaşık süreçler yaşanabilir.
İnsanlığa Karşı Suçların Cezası Nedir? Ne Kadar Hapis Yatar?
İnsanlığa karşı suçlardan mahkûm olan bir faile verilen cezalar, Türk infaz sisteminde özel ve ağır hükümlere tabidir. Özellikle ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, Türk hukukundaki en ağır infaz rejimini ifade eder.
Cezanın Uygulanması:
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm olanlar, yüksek güvenlikli ceza infaz kurumlarında, sıkı kurallar altında tutulur. Bu hükümlüler hakkında özel güvenlik tedbirleri uygulanır ve diğer hükümlülerle temasları kısıtlıdır. Diğer suçlardan hüküm giyenler için ise cezaevindeki infaz süreci, verilen hapis cezasının miktarına ve infaz kanunundaki genel hükümlere göre belirlenir.
Şartlı Tahliye (Koşullu Salıverilme) İmkanı:
Ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına mahkûm edilenler için şartlı tahliye imkânları oldukça sınırlıdır. İnfaz Kanunu'na göre, bu ceza alan hükümlüler için koşullu salıverilme süreleri oldukça uzundur (örneğin 30 yıl) ve genellikle cezaevinde çok uzun yıllar kalmaları gerekir. İnsanlığa karşı suçlar gibi ağır suçlar açısından, cezanın ağırlığı ve toplumsal hassasiyet nedeniyle infaz rejiminin katı uygulanması esastır. Süreli hapis cezası alanlar için ise koşullu salıverilme süreleri daha farklı olsa da, bu suçların ciddiyeti nedeniyle genellikle diğer suçlara göre daha uzun infaz süreleri beklenir.
Zamanaşımı Yok:
TCK Madde 77'de belirtildiği gibi, insanlığa karşı suçlardan dolayı zamanaşımının işlemeyeceği hükme bağlanmıştır. Bu, sadece soruşturma ve yargılama aşamaları için değil, aynı zamanda cezanın uygulanması aşaması için de geçerlidir. Yani, hükümlü kaçsa veya ceza infaz edilemese bile, ceza asla zamanaşımına uğramaz ve her an infaz edilebilir. Bu, uluslararası hukukun temel prensiplerinden biridir ve insanlığa karşı işlenen bu tür ağır suçların, zaman geçse bile cezasız kalmayacağı ilkesini vurgular. Bu sayede, mağdurların adalet arayışı zamanla sınırlanmamış olur.
Sonuç: İnsanlığa Karşı Suçlarla Mücadele ve Hukukun Rolü
İnsanlığa karşı suçlar, bireylerin temel haklarına ve toplumsal düzene yönelik en yıkıcı saldırılardan biridir. Türk Ceza Kanunu Madde 77, bu vahim fiilleri açıkça tanımlamakta, faillerine hak ettikleri ağır cezaları öngörmekte ve yasal süreçleri titizlikle belirlemektedir. Bu suçların zamanaşımına tabi olmaması, uluslararası adalet anlayışıyla paralellik gösterir ve insanlığa karşı işlenen hiçbir suçun cezasız kalmayacağı ilkesini pekiştirir.
İnsan haklarına ve hukukun üstünlüğüne olan bağlılığımızla, bu tür vahim suçlara karşı hukuki mücadelemizi her zaman sürdürmeye devam edeceğiz. Türkiye genelinde ve özellikle Bursa'da (Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer, Gemlik, İnegöl, Orhangazi, Karacabey, Mustafakemalpaşa, Mudanya, Kestel, Gürsu, İznik, Orhaneli, Keles, Harmancık, Büyükorhan, Yenişehir gibi çeşitli ilçelerde) bu tür suçların işlenip işlenmediği, hangi sıklıkta karşılaşıldığı ve hukuki süreçlerinin nasıl ilerlediği gibi konuların daha derinlemesine araştırılması ve kamuoyunun bilgilendirilmesi büyük önem taşımaktadır.
Bursa Avukat Ahmet KESKİN
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
