Genel Güvenliği Tehlikeye Sokma Suçu ve Cezası (TCK 170-171): Silahla Ateş Etme, Yangın Çıkarma | Bursa Ceza Avukatı
(Giriş)
Toplumsal yaşamın huzur ve güven içinde sürdürülebilmesi, bireylerin can, mal ve sağlık güvenliklerinin rastgele ve öngörülemez tehlikelere maruz kalmamasına bağlıdır. Türk Ceza Kanunu, sadece belirli bir kişiyi hedef alan suçları değil, aynı zamanda toplumun genelini, yani belirsiz sayıda insanı tehlikeye atabilecek veya toplumda korku, kaygı ve panik yaratabilecek eylemleri de "Kamunun Güvenliğine Karşı Suçlar" başlığı altında özel olarak düzenlemiştir. Bu suçların en yaygın olanları ise TCK 170 ve 171. maddelerde yer alan "Genel Güvenliğin Kasten veya Taksirle Tehlikeye Sokulması" suçlarıdır.
Bu makalede, halk arasında en çok "havaya ateş etme" veya "düğün magandalığı" olarak bilinen eylemleri de kapsayan bu önemli suçları, kasten (bilerek ve isteyerek) ve taksirle (dikkatsizlik ve özensizlik sonucu) işlenmesi arasındaki temel farkları, Yargıtay'ın bu suçları "soyut tehlike suçu" olarak kabul etmesinin ne anlama geldiğini ve hukuki sonuçlarını detaylıca inceleyeceğiz. Bursa gibi büyük bir şehirde, bir yerleşim yerinde kutlama amacıyla silahla ateş etmekten, Uludağ eteklerinde veya Karacabey longozunda dikkatsizce yakılan bir ateşin orman yangını tehlikesi yaratmasına, Nilüfer veya Osmangazi'deki bir inşaat sahasındaki ihmalden Bursa'nın 17 ilçesindeki herhangi bir alanda kamu güvenliğini tehdit eden eylemlere kadar bu suçların unsurları her an ortaya çıkabilir.
BÖLÜM 1: GENEL GÜVENLİĞİN KASTEN TEHLİKEYE SOKULMASI (TCK m. 170)
Bu suç, failin genel bir tehlike yaratacağını bilerek ve isteyerek hareket etmesi durumunda oluşur. Kanun, bu suçu iki farklı ağırlık düzeyinde düzenlemiştir.
a) Suçun Ağır Hali: Tehlike veya Panik Yaratma (TCK 170/1)
"...Kişilerin hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olacak biçimde ya da kişilerde korku, kaygı veya panik yaratabilecek tarzda; a) Yangın çıkaran, b) Bina çökmesine... neden olan, c) Silahla ateş eden veya patlayıcı madde kullanan, kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
- Fiil: Bu fıkradaki suçun oluşması için, failin eyleminin somut bir tehlike veya soyut bir panik yaratma potansiyeli taşıması gerekir. En yaygın üç hareket tipi şunlardır:
- Yangın Çıkarma: Başkalarının canı veya malı için tehlike oluşturacak şekilde kasten yangın başlatmak.
- Bina Çökmesi, Sel, Taşkın vb. Neden Olma: Kasten bir binanın çökmesine, bir sel veya heyelana neden olmak.
- Silahla Ateş Etme veya Patlayıcı Madde Kullanma: Bu, en sık karşılaşılan halidir. Bir yerleşim yerinde, sokak arasında, bir düğünde veya herhangi bir kamusal alanda, belirli bir hedef gözetmeksizin silahla ateş etmek ("havaya ateş etmek") doğrudan bu suçu oluşturur. Eylemin "korku, kaygı veya panik yaratabilecek tarzda" olması yeterlidir.
- Ceza: 6 aydan 3 yıla kadar hapis.
b) Suçun Daha Az Cezayı Gerektiren Hali: Tehlikeye Neden Olma (TCK 170/2)
- Fiil: Bu fıkra, doğrudan bir yangın veya çökme gibi bir sonuca yol açmasa da, bu sonucun doğmasına yol açabilecek bir "tehlike durumu" yaratmayı cezalandırır. Bu, bir nevi hazırlık hareketi niteliğindeki eylemleri de suç kapsamına alır.
- Örnek: Bir apartmanın kazan dairesine, yangın çıkma tehlikesi yaratacak şekilde yanıcı maddeler yığmak; bir binanın taşıyıcı kolonuna zarar vererek çökme tehlikesi yaratmak.
- Ceza: 3 aydan 1 yıla kadar hapis veya adli para cezası.
BÖLÜM 2: GENEL GÜVENLİĞİN TAKSİRLE TEHLİKEYE SOKULMASI (TCK m. 171)
"Taksirle; a) Yangına, b) Bina çökmesine... Neden olan kişi, fiilin başkalarının hayatı, sağlığı veya malvarlığı bakımından tehlikeli olması halinde, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
- Fiil: Bu suçta failin bir tehlike yaratma kasıtı yoktur. Tehlike, failin dikkatsizliği, tedbirsizliği, özensizliği veya mesleğinin kurallarına uymaması gibi bir nedenle ortaya çıkar.
- Örnekler:
- Söndürülmeden atılan bir sigara izmariti nedeniyle kuru otların veya ormanlık alanın yanmasına neden olmak ("anız yangını").
- Gerekli güvenlik önlemlerini almadan yapılan bir inşaat veya yıkım çalışması nedeniyle bir binanın çökme tehlikesi geçirmesine neden olmak.
- Mangal ateşini tam söndürmeden terk ederek orman yangını tehlikesine yol açmak.
- Ceza: 3 aydan 1 yıla kadar hapis.
BÖLÜM 3: YARGITAY KARARLARI VE UYGULAMADAKİ ÖNEMLİ NOKTALAR
- "Soyut Tehlike Suçu" Olması: Yargıtay'ın bu suçlardaki en önemli ve istikrarlı yorumu, bu suçların bir "soyut tehlike suçu" olduğudur. Bu şu anlama gelir: Suçun oluşması için, failin eyleminden somut bir kişinin veya malın zarar görmesi şart değildir. Eylemin, genel olarak bir tehlike yaratma potansiyeli taşıması suçun oluşması için yeterlidir. Örneğin, havaya ateş edildiğinde, merminin birine isabet etmesi veya bir yere zarar vermesi gerekmez. O merminin birine isabet etme ihtimalinin bulunması ve bu eylemin çevredeki insanlarda korku yaratma potansiyeli taşıması, suçun oluşması için yeterlidir.
- Hedefin Belirsiz Olması: Bu suçları, kasten öldürmeye teşebbüs veya kasten yaralama gibi suçlardan ayıran en önemli unsur, hedefin belirsiz olmasıdır. Eğer fail, silahını belirli bir kişiye doğrultup ateş ederse, bu artık genel güvenliği tehlikeye sokma değil, o kişiye yönelik bir suç (öldürmeye teşebbüs vb.) olur. TCK 170, tehlikenin belirsiz sayıda kişiye yönelik olduğu durumlar için geçerlidir.
BÖLÜM 4: SORUŞTURMA USULÜ VE İNFAZ HUKUKU
- Şikâyet ve Uzlaştırma: Genel güvenliğin tehlikeye sokulması suçları, doğrudan kamu güvenliğini ve toplumun huzurunu hedef aldığı için;
- Şikâyete tabi değildir. Savcılık, suçu öğrendiği anda (bir ihbar, polis tespiti vb. ile) re'sen (kendiliğinden) soruşturma başlatır.
- Uzlaştırma kapsamında değildir.
- İnfaz Hukuku:
- TCK 171 (Taksirli Hal) ve TCK 170/2 (Kasten Tehlike Yaratma): Bu fıkralardaki suçların ceza aralıkları (3 ay - 1 yıl) düşüktür. Bu nedenle, sanığın adli sicili temiz ise genellikle Adli Para Cezası, Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması (HAGB) veya Cezanın Ertelenmesi kararları verilir.
- TCK 170/1 (Kasten Suçun Asıl Hali): Ceza aralığı (6 ay - 3 yıl) daha ciddidir. Özellikle "havaya ateş etme" gibi eylemlere karşı son yıllarda artan toplumsal tepki nedeniyle, mahkemeler caydırıcılığı sağlamak amacıyla hapis cezasına daha sık hükmedebilmektedir. Hükmedilen cezanın 2 yılı aşması halinde, hapis cezasının fiilen infazı gündeme gelir.
Sonuç ve Genel Değerlendirme
TCK 170 ve 171. maddeler, "bana bir şey olmaz" veya "kimseye zarar vermedim" gibi düşüncelerle işlenen sorumsuz ve tehlikeli eylemlerin, aslında bütün bir topluma karşı işlenmiş ciddi suçlar olduğunu ortaya koyar. Bir anlık bir kutlama coşkusuyla havaya sıkılan bir mermi veya dikkatsizce yakılan bir ateş, sadece o anı değil, tüm çevrenin can ve mal güvenliğini tehdit eder. Kanun koyucu ve yargı pratiği, bu tür eylemlere karşı net bir duruş sergilemektedir.
Bursa'da bir düğün, bir asker uğurlaması veya herhangi bir kutlama sırasında silah kullanmanın bir "gelenek" değil, hapis cezasını gerektiren ciddi bir suç olduğunu bilmek gerekir. Aynı şekilde, özellikle yaz aylarında ormanlık alanlarda veya tarım arazilerinde ateş yakarken azami dikkat göstermek, hem doğamızı korumak hem de taksirli bir suçun faili olmamak için bir vatandaşlık görevidir. Bu suçlarla itham edilmeniz durumunda, eyleminizin niteliği ve kast durumunuzun tespiti, davanın sonucunu tamamen değiştireceğinden, bir ceza avukatından hukuki destek almanız büyük önem taşır.
Popüler Yazılar
İŞ KANUNUN AMAÇ VE KAPSAMI
